Bitlis'te özellikle kadınlar tarafından çamurdan üretilen çanak çömlek geleneği asırlardır devam ediyor.
Yüzyıllardan beridir bir gelenek haline gelen çömlekçilik mesleğini halen sürdüren Mutki ilçesine bağlı Kavakbaşı beldesindeki kadınlar tarafından kendi evlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için çamurdan yapılan mutfak araç gereçleri rağbet görmesi üzerine zamanla ticarete dönüştü.
Çok zor şartlarda toprağı çıkarıp çamur haline getiren belde kadınlarının yaptıkları çanak, çömlek, tandır, vazo, sürahi ve süs eşyaları gibi el emeği göz nuru malzemeler, başta Doğu ve Güneydoğu Anadolu illeri olmak üzere Türkiye'nin birçok yerine gönderiliyor. Sabahın erken saatlerinde köye yaklaşık bir kilometre uzaklıkta bulunan alana giderek toprak getiren köylüler, sarı kum dedikleri özel bir kumla yoğurdukları çamurdan birçok ürün elde diyorlar. Güveç kabı, küp, tandır, vazo, sürahi gibi birçok ürünü üreten kadınlar, bu şekilde aile ekonomilerine de katkı sunuyor. Uzun yıllardır bu işle ilgilendiklerini söyleyen kadınlar, kızlarına, gelinlerine ve torunlarına da bu sanatı öğretmek istediklerini söylediler.
Evinde günde 10 ile 20 parça çanak çömlek yaptığını belirten Suphiye Özebay, "Ben daha 6 yaşındayken ablalarım yapıyordu. Bende onlara bakıp yapmayı istedim. Kumla toprağı birleştirip ayaklarımızla çamur kıvamına gelene kadar yoğuruyoruz. Daha sonra bir gün dinlendirdikten sonra yapım aşamasına hazır hale gelince mutfak araç gereçleri yapıyoruz. Genelde küp, güveç kabı, yayık, tabak, tava, sürahi ve balıklık gibi ürünler yapıyoruz. Yaptığımız bu ürünler kuruduktan sonra tandırda yakma işlemine geçiyoruz. Tandırda bir kere yaktıktan sonra boya yapıyoruz. Tandırda bir kere daha yaktıktan sonra kullanıma hazır hale geliyor. Bu yaptığımız ürünlere Diyarbakır, Batman, Elazığ, Van ve Bitlis'ten alıcılar çıkıyor" dedi.
Çanak çömlekçilik üzerine kurs açmayı düşündüğünü söyleyen Özebay, "Kurs açarsak belki kızlar gelip öğrenmek isteyebilir. Kızlar okula gidiyorlar ve yapmakta istemiyorlar. Ben kendim 45 yıldır bu mesleği yapıyorum" diye konuştu.
